مصوبه هيئت‌وزيران فرصتي طلايي براي نهادينه شدن رويکرد آينده‌نگاري در حوزه علم و فناوري

نخستین نشست تخصصي اجرایی سازی طرح آینده نگاری علم و فناوری ایران با محوریت روند پیشرفت برنامه آینده نگاری، رابطه آینده‌نگاری و سیاست گذاری علم و فناوری و روش شناسی و فرایند اجرایی آن در حوزه علم و فناوری در حالی برگزار شد که خبرگان حاضر گفتمان سازی و ايجاد جريان اجتماعي در بين نخبگان، انتخاب صحيح حوزه‌هاي مورد نظر طرح، جذب دستگاه های علاقه مند و حضور مجریان کیفی را از جدی ترین گام های موثر در پیش برد این مهم خواندند.

در بخش اول اين نشست، دکتر مهدی الیاسی، معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، با بیان این که گرچه در گذشته نيز برنامه ‌هاي آينده نگاري در کشور در برخي از حوزه‌ها به ويژه فناوري اطلاعات و ارتباطات اجرا شده است، اما در این دوره با مصوبه هيئت محترم وزيران، فرصتي طلايي براي نهادينه شدن رويکرد آينده نگاري ملي در حوزه علم و فناوري است.
وي تاکيد کرد: اين فرايند مي‌تواند موجب بهبود مدل‌هاي ذهني و تفکري مديران و نخبگان نسبت به آينده و در نتيجه ارتقاء کيفيت اسناد سياستي گردد. همچنين اجرايي شدن بهتر اين اسناد از طريق گفتمان‌سازي و ايجاد اجماع بين نخبگان در خصوص آينده‌ کشور يکي ديگر از دستاوردهاي رويکرد آينده‌نگاري به عنوان يک فرايند اجتماعي است.
وي با اشاره به اين که خوشبختانه با همت معاونت سياست‌گذاري در دوره جناب آقاي دکتر قاضي نوري و پشتيباني جدي معاون محترم علمي و فناوري رياست جمهوري جناب آقاي دکتر ستاري، انجام مستمر آينده‌نگاري ملي توسط معاونت علمي و تحت نظارت شوراي عالي عتف به تصويب هيئت محترم وزيران رسيد و در تابستان سال جاري آئين نامه اجرايي اين طرح نيز در کمسيون دائمي شوراي عالي عتف به تائيد رسيده است و انشالا به زودي در شوراي عالي مطرح خواهد شد.
الیاسی با تاکید بر این که یکی از جدی ترین شاخصه های اصلی موفقیت طرح آینده نگاری، مشارکت جدي همه صاحبنظران و مشاورين توانمند در حوزه آينده نگاري با رويکردها و مکاتب فکري مختلف است گفت: دبيرخانه طرح ملي آينده نگاري موظف شده است تا زمينه هاي لازم براي مشارکت جدي همه صاحبنظران را در قالب مجموعه هاي حقوقي فراهم نمايد.
وی، با توجه به اين که کارهای مشابهی در زمينه تدوين اسناد راهبردي انجام شده است، توجيه دستگاه های اجرایی را بسيار مهم خواند و افزود: یکی از موضوعات مهم در این زمینه، تبيين جايگاه و وجه تمایز طرح آینده نگاری با سایر فعاليت‌هاي مکمل مانند تدوين نقشه‌راه و اسناد سياستي است که در شرايط فعلي بدون شناخت کافي از روندهاي آينده و استفاده از ابزارهاي تفکري و هنجاري رايج در آينده نگاري تدوين مي‌شوند و در صورت اجراي طرح ملي آينده نگاري انشالا اين نقيصه برطرف خواهد شد.
معاون سیاستگذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی گفتمان سازی برای آغاز این حرکت را بسیار مهم خواند و با بیان این که تصمیم داریم به جاي اجراي يک طرح واحد آينده نگاري، سالانه موضوعات متعددی را با نگاه فناوري محور، مساله‌محور و بخشي در برنامه آینده نگاری بگنجانیم، گفت: در این باره انتخاب موضوع طرح بسیار مهم است. البته نباید فراموش کنیم که یکی از شرط های اصلی انتخاب موضوع، آمادگی همکاري در بين دستگاه‌هاي متولي است.
در ادامه این نشست، دکتر حسام زند حسامی، مدیرکل برنامه ریزی و هماهنگی معاونت سیاست گذاری به ایراد سخنانی در خصوص آئين نامه اجرايي طرح آينده نگاري پرداخت.
وی در ابتدای صحبت های خود اظهار کرد: در ساختار اجرایی طرح، دبيرخانه ملي و کمیته راهبری پيش بيني شده‌است که در ذیل آن طرح‌هاي آينده نگاري تعریف و توسط دستگاه‌هاي متولي مديريت می‌شود.
زند حسامی، استفاده از مجریان کیفی را یکی از نکات مهم و موثر در موفقیت این طرح عنوان کرد و با بیان این که مجریانی باید در طرح یادشده حضور پیدا کنند که توانمند باشند و صلاحيت حرفه‌اي آن ها توسط دبيرخانه مورد تائيد قرار گيرد، ادامه داد: مشارکت فعال دستگاه‌های متولي در کنار مجریان نیز نقش مهمی در موفقیت طرح آینده نگاری دارند.
وی در توضیح ويژگي‌هاي مجریان نیز گفت: مجریان ما اشخاص حقوقی هستند که شامل دانشگاه ها، شرکت های دولتی، حقوقی و از این دست می شوند که کار تسهیل گری و روش شناسی را انجام می دهند.
دکتر امیر ناظمی، مشاور معاونت سياست‌گذاري در حوزه آینده نگاري دیگر سخنران این نشست بود که در زمینه روش شناسی و فرایند اجرایی آینده نگاری علم و فناوری به ایراد نکاتی پرداخت.
در بخش دوم اين نشست، خبرگان حاضر در جلسه ديدگاه‌ها و نکات تکميلي و نقدها و پيشنهادات مفيدي در خصوص آئين نامه اجرايي طرح ملي آينده نگاري مطرح کردند.
پایان پیام/