سامانه نرم افزار تولید فهرست منابع (RefGen)

نرم افزار تولید فهرست منابع (RefGen) جدیدترین پروژه دکتر محمد رضا فلاحتی قدیمی فومنی، عضو هیات علمی گروه پژوهشی زبانشناسی رایانه ای مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (RICeST)،  است که در مدت 12 ماه به انجام رسیده است. استفاده از این نرم افزار از طریق پیوند http://refgen.ricest.ac.ir/Default.aspx  میسر است که استفاده از آن تا پایان آذر ماه 1394بصورت رایگان خواهد بود.

 
فلاحتی فومنی قدیمی گفت: بسیاری از نویسندگان و داوران مقالات علمی و حتی اساتیدی که پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری را هدایت می‌کنند اذعان دارند که یکی از اشکالات عمده و رایج در حوزه‌ی نگارش علمی، به موضوع استنادنویسی باز می‌گردد. به عبارت دیگر، بررسی مقالات (در فرایند داوری) و یا پایان‌نامه‌ها توسط اساتید راهنما، مشاور و داوران به وضوح نشان می‌دهد که در استنادنویسی اشکالات متعددی وجود دارد: گاه شیوه‌ی استنادنویسی با استاندارد معرفی‌شده یکسان نیست؛ گاه اطلاعات کافی در استناد ارایه نمی‌شود؛ گاه دانشجو یا نویسنده با کپی‌کردن اطلاعات کتابشناختی از اینترنت، استنادها را یادداشت می‌کند که در نهایت به عدم یکدستی در استنادها منجر می‌شود؛ گاه بین منابع برون‌متنی و درون‌متنی مطابقت کامل وجود ندارد و موارد متعدد دیگر.

 
وی گفت: استنادنویسی برای نویسندگان و نیز ناشران دغدغه‌ای اساسی به شمار می‌رود. بر این اساس، در تحقیق حاضر سه هدف اصلی دنبال شد: 1) تولید خودکار فهرست منابع 30 مجله‌ی رتبه‌دار فارسی، 2) تولید خودکار فهرست منابع بر اساس الگوی APA به انگلیسی و 3) تولید خودکار فهرست منابع بر اساس الگوی APA به فارسی (ترجمه توسط محقق انجام گرفت). تصور محقق این بود که با توجه به وجود آشفتگی‌ها در شیوه‌ی استنادنویسی مجلات، افزودن الگوی APA به زبان انگلیسی (و از همه مهم‌تر نسخه‌ فارسی‌سازی شده‌ی آن) می‌تواند در ارتقاء کارایی نرم‌افزار بسیار موثر باشد.

این عضو هیات علمی گروه پژوهشی زبانشناسی رایانه ای مرکز منطقه ای ادامه داد:  برای استفاده از این نرم افزار کاربران می توانند از منوی اصلی، الگوی APA و یا الگوی مربوط به یکی از 30 مجله ی رتبه دار را انتخاب نمایند. سپس لازم است زبان مورد نظر (انگلیسی یا فارسی) نیز انتخاب شود. در هر الگو تمامی فراورده های اطلاعاتی مربوطه شامل کتاب، مقاله، پایان نامه، ... گنجانده شده است. با کلید زدن بر روی هر مورد (در منوی نوع منبع) جعبه ی مربوطه باز می شود. کاربر لازم است تمامی فیلدهای مربوطه را تکمیل نماید. در مورد اسامی نویسندگان لازم است کاربر پس از ورود هر نام بر روی دکمه ی ((درج)) کلید نماید و دوباره نسبت به ورود اسامی نویسندگان احتمالی دیگر به همین ترتیب اقدام کند. بدون فشار دادن دکمه ی ((درج))، مشخصات نویسندگان در استناد ظاهر نخواهد شد. پس از ورود کامل اطلاعات لازم است بر روی گزینه ی ((مشاهده ی استناد)) کلید زده شود. می توان استناد تولید شده را از نظر نوع، رنگ، اندازه ی قلم و سایر مختصات تغییر داد و سپس استناد مربوطه را در فایل مورد نظر ذخیره نمود.

شایان ذکر است برای استفاده بهینه از این نرم افزار، کاربران لازم است از مرورگر chrome و یا IE 10 استفاده نمایند.

وی در پایان اظهار داشت: پژوهش حاضر از جنبه‌ی عملی دارای اهمیّت و کاربرد فراوان است. در حقیقت، نرم‌افزار تولیدشده برای نویسندگان مقالات و نیز دست‌اندرکاران مجلات رتبه‌دار کشور کمکی بزرگ محسوب می‌گردد و استفاده‌ی از آن بر سرعت نگارش مقالات و نیز پردازش آثار علمی در حوزه‌ی چاپ و نشر خواهد افزود. ضمن آنکاه توصیه می گردد با توجه به تشتت فراوان موجود در شیوه های استناد دهی در مجلات فارسی، در حد امکان (دست کم در حوزه ی علوم انسانی) از الگوی استاندارد APA که در نرم افزار حاضر به دو زبان فارسی و انگلیسی تهیه گردیده است استفاده شود.